Leer kinderen niet onnodig veel schaamte aan

Raak jij in de stress wanneer je zoon het liefst met poppen speelt of een voorkeur voor roze kleren heeft? Word je nerveus wanneer je jouw dochter met 4 jongens op straat ziet vechten met stokken? En ben jij van mening dat een peuter een bikini aan moet op het strand? Schaamte is een gevoel waar vooral volwassenen last van hebben. Hoe ga je hiermee om ten opzichte van je kinderen?
 

Samen bepalen we onbewust wat ‘normaal’ is

In onze cultuur zijn, net als in iedere cultuur, bepaalde regels over wat ‘normaal’ is en wat niet. Die regels staan nergens echt geschreven en toch leven we er bijna allemaal naar. Zo lopen we bijvoorbeeld niet bloot over straat en doen we onze behoefte niet in het zicht van anderen. Dat vinden we allemaal normaal. Maar er zijn ook een heleboel culturele regeltjes die misschien helemaal niet zo logisch of zinvol zijn. Toch schamen we ons wanneer wij of onze kinderen niet aan die regeltjes voldoen. 
 

Het overdragen van zinloze schaamte

Die schaamte dragen we over van generatie op generatie. Het kan soms erg lang duren voor de schaamte over een bepaalde waarde echt uit ons gezamenlijke systeem is verdwenen. Neem bijvoorbeeld het dragen van roze kleding. Ooit is het idee ontstaan dat de kleur roze alleen bij meisjes past. Een regel die geen enkel nut heeft maar waar we allemaal om een of andere reden van overtuigd zijn geraakt. Wanneer een man of jongen roze kleding draagt zou dit betekenen dat hij verwijfd of homoseksueel is. En dat zou dan weer raar of schaamtevol zijn.
 

Roze is voor meisjes

Kleine kinderen zijn zich totaal niet bewust van dit soort ongeschreven regeltjes. Een jongetje die een roze beker ziet en daar graag uit wil drinken denkt niet: ‘Dat kan ik beter niet doen, want dan denken mensen misschien dat ik raar ben.’ Deze gedachte ontstaat pas wanneer vader of moeder die roze beker snel uit het kind zijn handen trekt en zegt: ‘Doe niet zo gek! Roze is voor meisjes.’ En op die manier groeit weer een generatie kinderen op met de onzinnige gedachte dat échte mannen geen roze dragen. Dit voorbeeld is van toepassing op heel veel dagelijkse situaties.
 

Vind ik dit zinvol en waarom?

Om dit te doorbreken is het belangrijk dat ouders zich bewust worden van de cultureel bepaalde waarden en zich afvragen welke daarvan zij zinvol vinden (en vooral ook waarom) en welke niet. De regels die zij zinvol vinden kunnen ze meegeven aan hun kinderen en ook uitleggen waarom ze dat doen als een kind er naar vraagt. Regels waarop je eigenlijk alleen kunt beantwoorden met ‘Geen idee, dat is nu eenmaal zo’, zijn waarschijnlijk regels die achterhaald of zinloos zijn. Waarom zou je je kind op laten groeien met schaamtegevoelens over zaken waar ze zich totaal niet voor zouden hoeven te schamen?!